5. Typowe wartości, postawy, idee i poglądy w literaturze poszczególnych epok

Strona główna » Matura cd » Ściągi z polskiego wypracowania z polskiego » Wypracowania z polskiego - spis »

Wypracowanie to zostało zamieszczone automatycznie poprzez przekonwertowanie plików DOC na TXT. Skutkiem czego niektóre wypracowania są zamieszczone w nieestetyczny sposób za co bardzo przepraszamy wiąże się to z brakiem tabel i formatowania tekstu w plikach txt jak to ma miejsce w oryginalnych plikach doc zamieszczonych na płycie. Zamieszczone wypracowanie jest jedynie elementem informacyjnym i potwierdzającym wielkość naszego zbioru.

Poniżej przedstawione jest jedynie początkowa część wypracowania
znajdującego się na matura cd.
Oczywiście nie przedstawiamy całości
w celu zabezpieczenia się przed kopiowaniem.

5. Typowe wartości, postawy, idee i poglądy w literaturze poszczególnych epok Rozwój literatury odbywa się na zasadzie ścierania się różnorodnych, najczęściej przeciwstawnych poglądów, tendencji i postaw. Od wielu, wielu wieków każde młode pokolenie w sposób mniej lub bardziej świadomy rozpoczyna od buntu przeciwko swym poprzednikom, od zanegowania uznawanych przez nich wartości. Nawet definicja okresu literackiego zakłada te przeciwieństwa, gdyż jest to pewien fragment procesu historycznoliterackiego, zawartego w dających się określić ramach chronologicznych, a przy tym wyraźnie różny od okresu go poprzedzającego, a także następującego bezpośrednio po nim. Okres literacki nazywamy też epoką literacką. W każdej epoce literackiej rodzi się zespół tendencji ideowo-artystycznych, utrwalony w wielu znaczących dziełach literackich. Taki zespół tendencji nazywamy prądem literackim. Mimo tej różnorodności prądów i tendencji zawsze przecież korzystano z dorobku minionych pokoleń. Nietrudno udowodnić, że twórcy młodopolscy nawiązywali do tendencji romantycznych, toteż nieprzypadkowo nazwano ich neoromantykami, barok swą religijnością nawiązywał do średniowiecza. Łączy te epoki wzrost tendencji metafizycznych, trudności z kreacją jednoznacznej wizji świata, eksponowanie uczuć oraz fantastyczne metody opisu świata. Natomiast pozytywizm nawiązywał do oświeceniowego kultu rozumu zaś oświecenie do klasycznej harmonii renesansu, preferując jednocześnie realistyczne metody opisu świata połączone z rozwojem nauk matematyczno-przyrodniczych. Literatura każdej epoki odzwierciedlała te tendencje, idee, wpływała na kształtowanie się nowego światopoglądu. Średniowiecze jest tą epoką, w której wyraźnie widać jak bardzo postawy życiowe były prezentowane w literaturze. Termin wieki średnie obejmował przestrzeń czasową od starożytności (upadek cesarstwa zachodniorzymskiego w 476 roku), a renesansem (upadek Konstantynopola w 1453 czy też odkrycie Ameryki w 1492 r.). Charakterystyczną cechą kultury średniowiecznej jest gwałtowne rozprzestrzenianie się chrześcijaństwa po ogłoszeniu edyktu mediolańskiego, legalizującego tę religię przez władze państwowe w cesarstwie rzymskim oraz dominacja Kościoła we wszystkich dziedzinach życia politycznego, kulturalnego i społecznego. Dominujący w tej epoce światopogląd nazwana teocentryzmem, gdyż podporządkowywał wszystkie sprawy Bogu, który znalazł się u~ centrum zainteresowań człowieka i celem wszystkich jego dążeń. Na gruncie tego dualistycznego traktowania człowieka zrodziła się średniowieczna asceza. Ponieważ ciało ludzkie jest siedliskiem szatana należy wszystko uczynić, aby je przepędzić. Tak więc biczowano się, spano na tłuczonych kamieniach, znane są średniowieczne procesje pokutników odzianych w zgrzebne, szorstkie szaty i pustelników, żywiących się owocami leśnymi. Największy rozgłos zyskał sobie św. Szymon Słupnik, asceta z okolic Antiochii, który 27 lat spędził w małej klatce na piętnastometrowym słupie. Takie postawy bardzo często były prezentowane w literaturze, gdyż niezwykle popularnym dziełem piśmiennictwa była hagiografia czyli żywoty świętych. Były one pisane niejako na zamówienie społeczne, w związku z szerzącym się kultem świętych i były pisane według ściśle ustalonego schematu: przedstawiano miejsce, okoliczności urodzenia, koleje życia, często wyrzeczenie się bogactwa i przywilejów, płynących z urodzenia, męczeńską śmierć, cuda dokonywane za życia i po śmierci. Wzorem starożytnej mitologii każdy człowiek musiał mieć świętego patrona, niemal każde miasto i wieś także. Pieczołowicie też przechowywano i czczono relikwie świętych, a nawet nimi handlowano. Żywoty świętych miały charakter moralizatorski i dydaktyczny, gdyż dostarczały pozytywnych wzorów do naśladowania. Gatunek ten reprezentuje Legenda o św. Aleksym , której bohater był typowym średniowiecznym ascetą, synem bogatego, rzymskiego patrycjusza, który rozdał swój majątek popom, żakom . Opuścił też swą młodą żonę w dniu ślubu, pozostawiając ją w dziewictwie, a sam z dala od Rzymu wiódł żebracze życie, a potem pod schodami własnego pałacu, cierpiąc dobrowolnie poniżenie, gdyż każdy nań pomyje lał . Już za życia Aleksego zdarzył się cud, gdyż Matka Boska poleciła odźwiernemu, aby wpuścił żebraka Aleksego do świątyni, żeby nie leżał na mrozie, Literatura polska epoki średniowiecza też była na wskroś religijna. Jeden z pierwszych zabytków Bogurodzica to pieści religijna, modlitwa do Matki Boskiej i Jana Chrzciciela o dostatni żywot na ziemi i zbawienie wieczne. Natomiast renesans, którego rozkwit przypada na XVI wiek, rozwija się na zasadzie kontrastu w stosunku do kultury średniowiecznej. Średniowieczny teocentryzm zastąpiono antropocentryzmem, czyli człowieka postawiono w centrum wszelkich zainteresowań i celów. Na gruncie antropocentryzmu rodził się renesansowy humanizm, którego korzenie tkwią w kulturze starożytnej, gdyż słowa Terenejusza człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce stały się hasłem przewodnim renesansowych humanistów, W ogóle renesans - jak sugeruje sama nazwa epoki - to odrodzenie się kultury starożytnych Greków i Rzymian. To odrodzenie związane było z upadkiem Konstantynopola i migracją uczonych i artystów greckich do Włoch. Powracano do światopoglądu starożytnych stoików, którzy zalecali spokojną, zrównoważoną reakcję na smutki i radości, a przede wszystkim epikurejczyków, którzy sens życia upatrywali w przyjemnościach, unikaniu trosk i cierpień. Podobny sens miało horacjańskie hasło carpe diem , korzystaj z dnia. Wszystkie te hasła filozoficzne i światopoglądowe znalazcy doskonałe odzwierciedlenie w twórczości najwybitniejszego poety polskiego renesansu Jana Kochanowskiego. Humaniści prezentowali optymistyczną wiarę w człowieka, w jego godność osobistą i dobro. Przejawem tej optymistycznej wiary jest pieśń pt. Serce roście , rozpoczynająca się od opisu przyrody. Po zimie ponurej i smutnej nadchodzi radosna wiosna, zakwitają polne łąki, zielenieją zboża, ptaki, budując gniazda, wesoło śpiewają. Urokami nadchodzącej wiosny cieszą się jedynie ludzie, którzy żyją zgodnie z nakazami własnego sumienia, nie są nękani wyrzutami sumienia. Tak więc szczęście, radość życia, wewnętrzny spokój i harmonię moźe osiągnąć człowiek prawy, uczciwy, którego nie gryzie m61 zakryty . Filozofia stoicka została zaprezentowana w poetyckiej formie w pieśni Nie porzucaj nadzieje . Znów filozoficzne rozważania rozpoczął poeta od opisu przyrody, w której zachodzą ustawiczne zmiany. Po ponurej zimie nadchodzi radosna wiosna, ale ta zmienność przyrody jest źródłem optymizmu, gdyż podobnie w ludzkim życiu po złych chwilach nadchodzą chwile radosne, pełne szczęścia. W ten sposób dochodzi poeta do sformułowania zasady filozoficznej stoików w poetyckiej formie: Lecz na szczęście wszelakie Serce ma być jednakie. Z filozofią starożytnych stoików spokrewniona jest także fraszka O żywocie ludzkim , w której poeta stwierdza, że wszelkie ziemskie starania o pieniądze, sławę, władzę są bezsensowne i nic niewarte. Przyjmuje więc postawę stoickiej obojętności wobec wszelkich ludzkich poczynań, mówiąc: Niech drudzy za łby chodzą, a ja się dziwuję . Nieobce też były Kochanowskiemu założenia starożytnych epikurejczyków i horacjańskie hasła carpe diem . Najbardziej charakterystyczna jest fraszka Do gór i lasów . Poeta wymienia drobiazgowo wiele wydarzeń ze swego życia: Dziś Żak spokojny, jutro przypasany do miecza rycerz, Dziś między dworzany w pańskim patatu, jutro zasię cichy Ksiądz w kapitule... Najbardziej charakterystyczne dla renesansowej postawy poety jest zakończenie tej fraszki. Poeta dostrzega srebrne w głowie nici , a więc zdaje sobie sprawę z nieubłaganego upływu czasu. Uświadamiając sobie krótkość źywota wyciąga z tego faktu zupełnie odmienne wnioski od człowieka minionej, średniowiecznej epoki. Ponieważ życie tak szybko przemija należy wykorzystywać każdą chwilę dnia. Propagowanie wesołej zabawy w wesołym towarzystwie, przy pełnym dzbanie wina i zastawionym stole jest charakterystyczne dla tak Zwanych pieśni biesiadnych ( Chcemy sobie być radzi , Miło szaleć ). Zabawie trzeba się oddać bez reszty, nie troskać się o to, co będzie jutro, gdyż o przyszłych wypadkach i tak zadecyduje Fortuna, która jak wiadomo, zmienną jest. Epoka renesansu to także zwycięstwo reformacji. Był to ruch religijny, społeczny i polityczny, który doprowadził do rozłamu w kościele katolickim i powstania szeregu nowych wyznań. Reformacja była buntem przeciwko wszechwładzy kościoła, odrzucała tradycję kościelną, negowała pośrednictwo duchowieństwa między ludźmi a Bogiem. Krytykowano też rozwiązły styl życia duchowieństwa, praktyki sprzedawania odpustów. Janowi Kochanowskiemu zapewne nieobce były idee reformacji, gdyż we fraszce O kapelanie w osobliwy sposób został przedstawiony nadworny kapelan królowej, który po całonocnej zabawie nie zdążył na poranne nabożeństwu, a słysząc wymówki królowej, że za długo sypia, odpowiedział z zadziwiającą szczerością; Jeszczem ci się dziś nie kładł, co za długie spante Podobny stosunek do klem prezentuje poeta we fraszce O kaznodziei , w której szydzi z wątpliwej moralności duchownych. Na kazaniu ksiądz nawołuje wiernych do moralnego życia, ale sam nie ma najmniejszego zamiaru dostosować się do głoszonych przez siebie zasad. Dyskretna informacja o kucharce księdza sugeruje jaka jest postawa moralna kaznodziei, który takie sam, bez żadnego zaźenowania wyznaje: Kazaniu się nie dziwuj, bo maro pięćset za nie; A nie wziqtbych tysiąca, mogę to rzec .śmiele, Bych tak miat czynić, jako nauczam w kościele. Duch reformacji panuje równieź w utworze Mikołaja Reja Krótka rozprawa między trzema osobami Panem, Wójtem a Plebanem , gdyż duchowieństwo także zostało tu poddane ostrej krytyce. Pod adresem Plebana zostało skierowanych najwięcej zarzutów zarówno ze strony chłopa, jak i szlachcica. Duchowni zaniedbują swe obowiązki duszpasterskie, natomiast są bezwzględni w ściąganiu ofiar, opłat i dziesięcin. Wójt stwierdza, że ksiądz uzależnia zbawienie swych wiernych nie od postawy życiowej lecz od wysokości złożonych ofiar: ...gdy wydam dziesięcinę, Bych był najgorszy nie zginę. A dam li dobrą kolędę, że z nogami w niebie będę. Atak Pana jest ostrzejszy, wypowiada się on śmiało, jest przecież przedstawicielem klasy panującej. Wyśmiewa przede wszystkim ceremonie kościelne, na przykład wiejskie odpusty, które nie mają nic wspólnego z odpuszczeniem grzechów, lecz zmieniają się w zwykły jarmark: Ksiądz w kościele wota, wrzeszczy, Na cmentarzu beczka trzeszczy (...) Kury wrzeszczą świnie kwiczą, Na ołtarzu jajca liczą. Wieręśmy odpust zyskali... Pojawia się też motyw zaniedbywania obowiązków duszpasterskich, gdyż Wójt stwierdza, że ksiądz nigdy nie odprawia jutrzni, czyli porannego nabożeństwa, ponieważ jeszcze smacznie śpi. Literatura renesansowa, a w szczególności wielka poezja Jana Kochanowskiego stała się idealnym wzorem prostoty, jasności i precyzji w wyrażaniu swych myśli, harmonii między treścią a formą dzieła literackiego. Natomiast w baroku obserwujemy całkowite zachwianie równowagi między formą a treścią dzieła artystycznego. Styl barokowy był jak barocco, czyli nieforemna perła, udziwniony i nie podlegający klasycznym wzorom. Głównym zadaniem poety stało się wywarcie jak największego wrażenia na odbiorcy, zaszokowanie go wyborem tematu, zaskakującym pomysłem, czyli konceptem, nagromadzeniem jak największej liczby paradoksów i antytez, a przede wszystkim ulubionych kontrastów. Wszystkie te tendencje łatwo przedstawić na przykładzie poezji Jana Andrzeja Morsztyna. Najbardziej charakterystyczny jest jego wiersz Do trupa . Szokujący jest pomysł porównania człowieka nieszczęśliwie zakochanego do trupa. Podstawą porównania są podobieństwa: ugodzenie strzałami śmierci i miłości, świece przed zmarłym i skryty płomień w sercu zakochanego. Dwie kolejne strofki sonetu kontrastują z pierwszymi, gdyż zamiast podobieństw wymieniane są różnice. Zmarły nie czuje żadnego bólu, jest zimny jak lód, natomiast nieszczęśliwie zakochany cierpi srogi ból, trawiony ogniem miłości. Nietrudno stąd wyciągnąć absurdalny wniosek, że lepiej być trupem niż nieszczęśliwie zakochanym. Natomiast wiersz Niestatek jest nagromadzeniem wielu zaskakujących paradoksów takich jak zamknięcie wiatru w worku, uspokojenie groźbą burzliwego morza, zalanie krateru Etny łzami, zamknięcie całego świata w jednej garści. W zakończeniu wiersza zamieszcza autor efektowny pomysł, że największym paradoksem jest stateczna białogłowa. Cała uwaga poety skupia się na doskonaleniu formy, stosowaniu najróżniejszych środków artystycznych, natomiast treść tych wierszy jest błaha, dotyczy salonowych flirtów, komplementów dla dam. Jakże różnią się od filozoficznej i refleksyjnej poezji Jana Kochanowskiego, który uczył czytelnika, jak żyć. Toteż poezja mistrza z Czarnolasu przetrwała wieki, nadal wzrusza i zachwyca, natomiast poezja Morsztyna jest jedynie dokumentem literackim epoki, przejawem pewnej mody i metody twórczej. Bardziej uniwersalne znaczenie ma poezja Daniela Naborowskiego, gdyż jest dowodem powrotu pewnych koncepcji filozoficznych i religijnych średniowiecza. Te nawiązania można było obserwować już wcześniej, w twórczości renesansowego poety, ze względu na tematykę religijno-refleksyjną nazwanego prekursorem baroku. Tym zwiastunem nowych tendencji był Mikołaj Sęp Szarzyński, autor niewielkiego zbiorku Rytmy albo wiersze polskie . Jego poezja jest pełna metafizycznego niepokoju, zmusza do zadumy nad sensem życia, do poszukiwania celu. Jest w pewnym sensie powrotem do średniowiecznych koncepcji, według których jedynym celem jest zbawienie wieczne. Jednak w średniowieczu ten cel był oczywisty i bezdyskusyjny, natomiast u Szarzyńskiego pojawiają się wątpliwości. Podmiot liryczny jego wierszy jest rozdarty psychicznie, wątły, niebaczny, rozdwojony w sobie , daremnie szukalibyśmy u niego tak charakterystycznej dla Kochanowskiego renesansowej harmonii ze światem, czy też optymistycznej radości życia. Rozważania poety mają podłoże religijne, budzą niepokój, rodzą przekonanie o nietrwałości ziemskiego życia. W sonecie O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem poeta pojmuje naturę człowieka na wzór ludzi średniowiecza w sposób dualistyczny. Człowiek nie może w pełni cieszyć się życiem doczesnym, gdyż ziemskie przyjemności wydają mu się niestosowne i grzeszne. W tej samej epoce, gdy lan Kochanowski wyznawał, że miło szaleć, kiedy czas po temu , Szarzyński zastanawiał się, w jaki sposób wyrzec się rozkoszy, ziemskich przyjemności, aby zapewnić sobie życie wieczne. Ten niepokój i brak wewnętrznej harmonii to symptomy nowej, nadchodzącej epoki. Ten nurt w epoce baroku kontynuuje Daniel Naborowski, uczeń Galileusza, człowiek wszechstronnie wykształcony, w wielu wierszach ukazujący nieubłagany upływ czasu ( Krótkość żywota ). Czas nieubłaganie biegnie naprzód, człowiek dziś cieszy się życiem, a jutro umiera, nigdy też czas nie zawróci, żadne dzisiejsze wydarzenie nie powtórzy się jurto. Między śmiercią, rodzeniem byt nasz ledwie może Nazwan być czwartą częścią mgnienia; wielom była Kolebka grobem, wielom matka ich mogiła. W poezji Naborowskiego pojawia się też typowe dla średniowiecza, cha: wywodzące się z biblijnej Księgi Koheleta przekonanie o nietrwałości i znikomości otaczającego nas świata. Nie ma sensu zabiegać o jakiekolwiek dobra doczesne, gdyż wszystko marność i gonienie za wiatrem Oświecenie jest to epoka kultu rozumu czyli racjonalizmu, wiary w nieograniczone możliwości ludzkiego rozumu, jako narzędzia poznania świata. Dominującym prądem literackim był klasycyzm, którego pierwsze symptomy pojawiły się w kulturze europejskiej we Francji w XVII wieku, chociaż początki klasycyzmu wiążą się z odrodzeniem kultury starożytnej w epoce renesansu. Za cel sztuki klasycy uznali osiągnięcie doskonałości w realizacji piękna i prawdy, jedynych trwałych i uniwersalnych wartości. Zakładano, że ten ideał osiągnie się poprzez naśladownictwo najlepszych, antycznych wzorów. Najwaźniejsza była zasada harmonii między poszczególnymi elementami dzieła literackiego, przestrzeganie jednorodności estetycznej i gatunkowej, a w dramacie rygorystyczne przestrzeganie trzech klasycznych jedności miejsca, czasu i akcji. Specjalny nacisk położony też został na jasność i precyzję słowa, elegancję wysławiania się. Realizatorem założeń klasycyzmu byt w polskiej literaturze Ignacy Krasicki, a jego ulubionymi gatunkami były znane od czasów starożytnych bajki, satyry, a nawet poematy heroikomiczne. Krasicki konsekwentnie realizował podstawowe zadanie, jakie wyznaczała sobie literatura oświeceniowa, aby uczyć, bawiąc. Cele dydaktyczne stały się najważniejsze. Twórcy tej epoki dostrzegali upadek moralny społeczeństwa, zanik dawnych tradycji, życie ponad stan, egoizm szlachecki, prywatę. Zjawiska te Ignacy Krasicki poddawał ostrej krytyce w bajkach i satyrach. Oba te gatunki doskonale nadawały się do tych celów. Bajka to gatunek znany już od czasów starożytnych, utwór epicki, wierszowany, o charakterze alegorycznym, w którym pod postacią zwierząt ukazuje się ludzkie wady i przywary. Każda bajka zawiera morał, czyli pouczenie, wypowiedziany wprost lub wynikający z fabuły utworu. Bajka więc doskonale nadawała się do realizacji celów dydaktycznych literatury. Krasicki właśnie w bajkach zawarł swój cały pogląd na świat i stosunki między ludźmi. Jest to obraz społeczeństwa, w którym siła góruje nad prawem, nie ma sprawiedliwości, ludzie są głupi, próżni, sprytni, leniwi, chciwi, zarozumiali. Ludzka pycha i próżność została zdemaskowana w bajce Malarze , gdyż sławę i pieniądze zdobył malarz Jan, który upiększał portretowane postacie, zaś zdolny malarz Piotr nie zdobył uznania ani majątku, gdyż malował prawdziwe twarze. Pycha i próżność została też ukarana w bajce Szczur i kot , w której szczur, siedząc na ołtarzu, chwalił się, że to jemu kadzą. W pewnym momencie zakrztusił się dymem z kadzideł, a wówczas kot go udusił. Bezduszne prawo silniejszego zostało ukazane w bajce Jagnię i wilcy , w której jagnię zostało zjedzone przez dwa wilki, gdyż było smaczne i słabe. Poeta w bajkach prezentuje moralistyczną postawę, polegającą na demaskowaniu wad ludzkich i odsianianiu źródeł zła. Można też odnaleźć w bajkach refleksje filozoficzne, dotyczące sensu życia, zakłamania człowieka. Poeta demaskuje świat fałszywych pozorów, rozkład moralny społeczeństwa, przemoc i upodlenie jednych, pychę i głupotę innych. Główne motywy tematyczne bajek to przeciwstawianie prawdy fałszowi, zła dobru, teorii praktyce, wielkości małości, a przede wszystkim zmienność wartości i ośmieszanie wad ludzkich: pychy, nałogów, łakomstwa, zazdrości, hipokryzji, lenistwa, pieniactwa itp. Ten ponury obraz świata przedstawiony w bajkach Ignacy Krasicki łagodzi jednak poprzez stałe stosowanie humoru. Podobny charakter mają Satyry Ignacego Krasickiego, w których autor skrytykował zepsucie obyczajów, marnotrawstwo, lenistwo, pijaństwo, cudzoziemszczyznę, konserwatyzm poglądów. Satyra to także gatunek znany od czasów starożytnych, który ośmiesza, piętnuje ludzkie wady, obyczaje, charaktery, pouczając zarazem, a więc spełniając za3ożenia oświeceniowego dydaktyzmu. Nazwa satyry pochodzi od greckiego boska Satyra, który odznaczał się wyjątkową złośliwością. Krytyka społeczeństwa zawarta w satyrach Ignacego Krasickiego wywodzi się z jego poglądów, zbieżnych ze stanowiskiem Jana Jakuba Rousseau, który twierdził, że współczesna cywilizacja doprowadziła do degeneracji instytucje społeczne, do utraty autentycznych wartości człowieka. Krasicki zwalczał więc wynaturzenia, jakim uległy w Rzeczypospolitej szlacheckie instytucje, kompromitował fałszywe wartości, postulował powrót do tradycji, stawiał za wzór poczciwych przodków, żyjących w cnocie, prostocie, a utrzymujących w potędze własne państwo. Demaskował obłudę, marnotrawstwo, pijaństwo, pogoń za cudzoziemską modą, karciarstwo, okrucieństwo wobec służby. Ograniczał się do spraw wyłącznie obyczajowych, pomijając problemy polityczne. Nie atakował też nigdy konkretnych osób, zgodnie z zasadą, którą sam sformułował w Monachomachii : I s miech niekiedy może być nauką, Kiedy się z przywar, nie z osób natrzątsa. Najbardziej znane satyry Krasickiego to Pijaństwo , Żona modna i Świat zepsuty . W pierwszej z nich autor krytykuje wadę pijaństwa, nękającą Polaków od pokoleń. Jeden z bohaterów opowiada, jak trudno jest w życiu codziennym ustrzec się picia wódki. Imieniny żony, leczenie złego samopoczucia nalewką anyżkową, obowiązkowe picie dużych ilości wytrawnego wina przy obiedzie, aby ustrzec się niestrawności. Obiad kończy się bójką pijanych biesiadników, a satyra kończy się oświadczeniem jednego z rozmówców, że idzie napić się wódki. Jest to pełne ironii podsumowanie dyskusji o ujemnych skutkach pijaństwa i zaletach trzeźwości. Satyra Żona modna demaskuje szerzący się w Polsce kosmopolityzm i bezkrytyczne uleganie cudzoziemskiej ...

>>>Kup "matura cd" !!!<<<